ရခိုင္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အၾကမ္းဖက္ မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္မႈေတြ စျဖစ္ျပီး တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ထိက
ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ စကားေျပာတဲ့အခါ ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ ဒီျပႆနာေတြကို
ဘယ္သူေတြက ဘယ္လို ဖန္တီးခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြကို သူတို႕စိတ္၀င္တစား နားေထာင္ၾကတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေတြ႕သမွ်အဖြဲ႕အစည္းေတြက သမိုင္းေၾကာင္းေတြ၊ ဘယ္သူေတြက ဘယ္လို
လုပ္တာပါ ဆိုတာေတြကို သိပ္စိတ္မ၀င္စားေတာ့ဘဲ ဒီျပႆနာေတြ ေျပလည္ေအာင္ နဲ႔ ေနာင္
ဒါမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုပဲ စိတ္၀င္တစားေမးတာ ေတြ႕ရတယ္။
ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္းေၾကာင္းေတြ သိပ္မေရးျဖစ္ေတာ့ဘဲ ဘယ္လိုလမ္းေၾကာင္းနဲ႕
sustainable solution ရွာရင္ ရႏိုင္မလဲဆိုတဲ့အပိုင္းကို အာရံုပိုက်မိတယ္။ ခုလည္း တကယ္တမ္း
က်ေနာ့္ေရးလက္စေဆာင္းပါးက တျခားအေၾကာင္းအရာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီရက္ပိုင္း နည္းနည္းေဟာ့ခဲ့တဲ့
သတင္းတခ်ိဳ႕ကို ဖတ္ျပီးေတာ့ ေရးခ်င္စိတ္ျဖစ္လာလို႕ ဒီေဆာင္းပါးေရးလိုက္ ပါတယ္။
`ရိုဟင္ဂ်ာ´ဆိုတဲ့လူမ်ိဳးမရွိဘူးလို႕ ျငင္းဆန္ေနသူမ်ားရဲ့ ဆိုလိုရင္းကိုၾကည့္ရင္ ဒီ`ရိုဟင္ဂ်ာ´ဆိုသူ
ေတြက အဂၤလိပ္ေခတ္က လယ္ကူလီလုပ္ဖို႕ ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္ကို ၀င္လာျပီး ျပန္မသြားေတာ့ဘဲ
အေျခခ်ေနထိုင္ေနတဲ့ လူေတြပဲလို႕ သံေယာင္လိုက္ျပီး စြပ္စြဲေနတာပဲ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္အရ
ဆိုရင္ ကူလီမ်ိဳးဆက္.. တနည္းေျပာရရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဘာမွမပက္သက္တဲ့ သာမာန္အုပ္ခ်ဳပ္ခံ
လူတန္းစားသက္သက္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒီေတာ့ အဲဒီ စြပ္စြဲခ်က္ေတြက မွန္သလား၊ မမွန္ဘူးလား ဆိုတာ
နည္းနည္းေလာက္ ေလ့လာၾကည့္ၾကပါ။
၁၈၂၃ ခုႏွစ္မွာ အိႏၵိယကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အဂၤလိပ္က ျမန္မာဘုရင္နဲ႔ စစ္ျဖစ္ခဲ့ျပီး ၁၈၂၆ မွာ ရႏၱပိုစာခ်ဳပ္
ခ်ဳပ္ဆိုျပီး စစ္ေျပျငိမ္းခဲ့တယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္အရ ရခိုင္နဲ႔ တနသၤာရီတိုင္းကို အဂၤလိပ္လက္ ထိုးအပ္လိုက္ရတယ္။
ရခိုင္မွာ အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဲဒီက စတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျဗိတိသွ်အစိုးရက ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြကို
နဂိုရွိႏွင့္ျပီးတဲ့ ရြာသူၾကီးေတြနဲ႔ သူတို႕မ်ိဳးဆက္ေတြကို အစုိးရအေပၚ သစၥာခံေစျပီး ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ေစ
ခဲ့တယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကို ရခိုင္ေဒသရဲ့ ဆပ္ေကာ္မရွင္နာ ခ်ားလ္စ္ပါတန္ က ၁၈၂၆ ဧျပီ (၂၆)ရက္
ေန႔စြဲနဲ႕ ျဗိတိသွ်အစိုးရဆီ တင္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ပါ ပါတယ္။ အဲဒီရီပို႕သ္မွာ ရခိုင္ေဒသရွိ ေက်းရြာေတြနဲ႕
ရြာသူၾကီးေတြစာရင္းကို အေသးစိတ္ ေဖၚျပထားတာေတြ႕ရတယ္။ ဒီစာရင္းေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရင္
ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ ရြာသူၾကီး (၁၃) ဦးထိ ရွိတာေတြ႕ရပါတယ္။ ျဗိတိသွ်အစိုးရက ခုမွေရာက္လာတဲ့
လယ္ကူလီေတြကို ရြာသူၾကီး ခန္႔ခဲ့တယ္ လို႕ေျပာတဲ့သူကေတာ့ ရူးေနလို႔ပဲျဖစ္မယ္။

ေနာက္ျပီး အဲဒီရီပို႕သ္မွာ ရခိုင္ေဒသရဲ့ လူဦးေရကို ေဖၚျပထားတဲ့အခါ ေမာ့ဂ္ ၆၀၀၀၀၊ မြတ္ဆလင္
၃၀၀၀၀၊ ဗမာ ၁၀၀၀၀၊ စုစုေပါင္း ၁၀၀၀၀၀ ခန္႕လို႕ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး ဆိုတာလည္း
မပါသလို၊ ရခိုင္ ဆိုတာလည္း လံုး၀မပါ ပါဘူး။ ဒါကို လက္ရွိေမြးတိုးႏႈန္း ၂.၄% နဲ႕ တြက္ၾကည့္ရင္
ေနာင္ ၄၆ ႏွစ္ အၾကာ (၁၈၇၂) ခုႏွစ္မွာ မြတ္ဆလင္ လူဦးေရ ( ၈၉ ၃၁၄ ) ဦး ရွိလာပါလိမ့္မယ္။
ေအာက္မွာ တြက္ျပထားပါတယ္။
S ( 1 + r ) ^ n ( r = birthrate )
၃၀၀၀၀ (၁ + ၀.၀၂၄) ^ ၄၆ = ၈၉ ၃၁၃ . ၉၄
တကယ္လို႕သာ စစ္တေကာင္းဘက္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲကို တံခါးမရွိ ဓါးမရွိ ၀င္လာ
ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အဲဒီ (၁၈၇၂) ခုႏွစ္မွာ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ၾကည့္ရင္ ခုတြက္ထားတဲ့ လူဦးေရထက္
အဆမတန္ ပိုမ်ားသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆို ဒီလိုစြပ္စြဲေနမႈေတြ မွန္၊ မမွန္ ၁၈၇၂ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္
စာရင္းကို ျပန္ၾကည့္ၾကစို႕။

ဒီစာရင္းကိုၾကည့္ရင္ အာရကန္နိစ္ မြတ္ဆလင္ ဆိုတာ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း၊
အေရအတြက္အားျဖင့္ ၆၄၀၀၀ ရွိေၾကာင္း ေဖၚျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ ရွိရမဲ့လူဦးေရထက္
ပိုမမ်ားတဲ့အျပင္ လူႏွစ္ေသာင္းခြဲေလာက္ ေလ်ာ့ေနပါေသးတယ္။ ခုေခတ္ေမြးတိုးႏႈန္း နဲ႕ မတူလို႕
ဆိုရင္ေတာင္ အဲဒီေလာက္ ကြာလိမ့္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၁၈၇၂ ခုႏွစ္အထိ ပံုမွန္လူဦးေရ
အတိုင္းပဲ ရွိေနေၾကာင္း လက္ခံႏိုင္မယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။
ဒါကိုမေက်နပ္ေသးရင္ (၁၉၀၁) ခုႏွစ္ အိႏၵိယသန္းေခါင္စာရင္းကို ဆက္ေလ့လာၾကည့္ၾကပါ။

ဒီသန္းေခါင္စာရင္းမွာ “ (၁၈၂၉) ကေန (၁၈၃၂) အတြင္း ရခိုင္ေဒသမွာ လူဦးေရ (၆၀.၈၆ %)
ထိတိုးလာေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဒီလို တိုးလာတာလဲဆိုေတာ့ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္
ကေန ၁၈၂၆ အထိ ရခိုင္ကို ဗမာဘုရင္ဘိုးေတာ္ဘုရား ၀င္သိမ္းတဲ့စစ္ပြဲေတြရယ္၊ ဗမာ နဲ႔
အဂၤလိပ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ စစ္တေကာင္း ေဒသဘက္ကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနခဲ့
သူေတြက တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းသြားတဲ့အခါ ေနရပ္ျပန္လာတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္” တဲ့..။
ဒီထိ ရွင္းသြားျပီ လို႕ ထင္တယ္။
ဒီေလာက္နဲ႔ မေက်နပ္ေသးရင္ `ဂ်ိမ္းဘက္ဇ္တာ ရဲ့ အစီရင္ခံစာ(၁၉၄၁)´မွာ ေဖၚျပထားတာကို
ၾကည့္ပါ။

ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ “ ဟိႏၵဴတိုင္းကို အိႏၵိယလူမ်ိဳးေတြလို႕ ယူဆသလိုမ်ိဳး မြတ္ဆလင္
တိုင္းကို အိႏိၵယလူမ်ိဳးမ်ားအျဖစ္ ယူဆလို႕ မရပါဘူး။ အာရကန္နိစ္ မြတ္ဆလင္ ဆိုတဲ့ မူလေဒသခံတိုင္းရင္းသား မြတ္ဆလင္ေတြ အျပင္၊ `ကမန္´လို႕ ေခၚတဲ့ လူနည္းစု
မြတ္ဆလင္ေတြနဲ႕ ေမာ္လျမိဳင္ေဒသဘက္မွ ႏွစ္ပရိေစၧဒရွည္ၾကာစြာ အေျခဆိုက္
ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြကိုေတာ့ အိႏၵိယမြတ္ဆလင္ေတြအျဖစ္သတ္မွတ္လို႕မရပါဘူး”
လို႕ ေဖၚျပထားပါတယ္။ (မဆလေခတ္ သမၼတဦးေန၀င္းနဲ႔ အနီးကပ္ေနခြင့္ရခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ၀င္
ရခိုင္အမ်ိဳးသား ဦးလွထြန္းျဖဴ တို႕က အဆိုပါ `ဂ်ိမ္းဘက္ဇ္တာရဲ့အစီရင္ခံစာ( ၁၉၃၉)´ဟုဆိုေသာ
အစီရင္ခံစာအတုဖန္တီးျပီး ဦးေန၀င္းဆီ တင္ျပ ေသြးထိုးခဲ့မႈေၾကာင့္ ေနာင္အခါ နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးတို႕ ၊
(၁၉၈၂) ႏိုင္ငံသားဥပေဒတို႕ ေပၚေပါက္ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ (၁၉၃၉) ခုႏွစ္ဟုေဖၚျပထားေသာ အဆိုပါ
အစီရင္ခံစာတြင္ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မ်ားအထိ အေၾကာင္းအရာမ်ား ပါေနျခင္း၊ မြတ္ဆလင္မ်ားအား ရခိုင္တို႕
ေခၚသည့္အတိုင္း `ကုလား´ဟုသာ သံုးစြဲထားျခင္း၊ မူရင္းအစီရင္ခံစာမွာ (၁၉၄၁)ျဖစ္ျခင္း စသည့္
ေျမာက္ျမားစြာေသာ လြဲေခ်ာ္မႈမ်ားကို ေထာက္ရႈ၍ `အစီရင္ခံစာအတု´ ဟု က်ေနာ္ ေျပာျခင္းျဖစ္သည္။
ဤကား စကားခ်ပ္။)
တဆက္တည္းေဖၚျပလိုတာက ၁၉၄၈ ႏိုင္ငံသားေရြးခ်ယ္ေရး အက္ဥပေဒထြက္လာတဲ့အခါ ႏိုင္ငံသား
အျဖစ္ ေလ်ာက္ထားႏိုင္ေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့သည့္အတြက္ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္မွ ဦးအဗ္ဒူ ေဇာ္လီ
ဆိုသူက (၁၉၄၉) ဒီဇင္ဘာလ (၁၈) ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေလ်ာက္ထားရာ ႏိုင္ငံသားေရြးခ်ယ္
ေရး အရာရွိျဖစ္သူ ဦးသာဇံ က (၁၉၄၉) ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၃၁) ရက္ေန႕စြဲျဖင့္ “ သင္သည္ ျမန္မာ
ႏိုင္ငံ၏ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စု၀င္ လူမ်ိဳးတစ္ဦျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ (ဤဥပေဒ
အရ) ေလ်ာက္ထားရန္ မလိုပါ။” လို႕ အေၾကာင္းျပန္ၾကားခဲ့သည္။ ( ထိုအရာရွိ ဦးသာဇံ ဆိုသူမွာ
ယခုလက္ရွိ ရန္ကုန္တိုင္း ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေရးရာ၀န္ၾကီး ေဇာ္ေအးေမာင္ ၏ အဖိုးဟု သိရသည္။)
ခု က်ေနာ္တင္ထားတဲ့ စာရြက္က မိတၱဴျဖစ္ပါတယ္။ ဦးခင္ရီတို႕ဆီမွာလည္း ဒီစာရဲ့မိတၱဴ ရွိေနေၾကာင္း
သိရတယ္။

ေနာက္ဆံုးတစ္ခ်က္ ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေမြးဖြားႏႈန္း မ်ားတယ္၊ တဘက္ႏိုင္ငံက
ခိုး၀င္လာလို႕ လူဦးေရ အဆမတန္ တိုးလာတယ္ ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားက မွန္လား၊ မွားလားဆိုတာ
ၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ပထမဆံုး က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့ ခ်ားလ္စ္ပါတန္ ရဲ့ အစီရင္ခံစာအရ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္မွာ
ရခိုင္ေဒသမွာ မြတ္ဆလင္ ဦးေရ သံုးေသာင္းရွိေၾကာင္း သိခဲ့ရပါျပီ။ ခု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း
(၁၈၇)ႏွစ္ ကြာတာေပါ့။ ဒီေတာ့ လူဦးေရတိုးႏႈန္းတြက္ခ်က္တဲ့ ေဖၚမ်ဴလာမွာ အစားသြင္းတြက္ခ်က္
ၾကည့္ပါမယ္။
၃၀၀၀၀ (၁+၀.၀၂၄) ^ ၁၈၇ = ၂ ၅၃၀ ၅၃၉. ၆၅ (ႏွစ္သန္းငါးသိန္း သံုးေသာင္းေက်ာ္)
ပံုမွန္အတိုင္းဆိုရင္ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ႏွစ္သန္း ငါးသိန္းေက်ာ္ ရွိရပါမယ္။ ခုတကယ္ရွိေနတာက အစိုးရ
ခန္႕မွန္းခ်က္အရ ဆယ့္တစ္သိန္း ( ၁၁ သိန္း) ပါ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အဲဒီတုန္းက လူဦးေရအားလံုးရဲ့
၃ ပံု ၁ ပံုခန္႔ ရွိခဲ့သလို၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ အစုိးရစာရင္းအရ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၂၉% ရွိပါတယ္ တဲ့။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးသြားတာလား၊ ခိုး၀င္လာတာလား ဦးေႏွာက္ရွိသူမ်ား စဥ္းစား
ႏိုင္ၾကမွာပါ။
စာကေတာ့ သိပ္ရွည္သြားပါျပီ။ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမယ္။ ခုထိ က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္ေခတ္ သန္းေခါင္စာရင္း
နဲ႕ အစိုးရအစီရင္ခံစာမ်ားကိုၾကည့္ရင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာမပါသလို၊ ရခိုင္ဆိုတာလည္း မပါ ပါဘူး။
(`ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး´ ဆိုတဲ့ အမည္ပါတဲ့ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ခုေဆာင္းပါးမွာ
အဂၤလိပ္အစိုးရ မွတ္တမ္းေတြကိုသာ သီးသန္႔တင္ျပလိုတာပါ။) ဒီစာရင္းေတြထဲမွာပါတဲ့ `ေမာ့ဂ္´ေတြ
ဆိုတာ ခုလက္ရွိ ရခိုင္ေတြမဟုတ္ပါဘူး ဆိုတဲ့ အသိဥာဏ္မဲ့တဲ့ ျငင္းဆိုခ်က္မ်ိဳးလည္း က်ေနာ္ မလုပ္
ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ `ေမာ့ဂ္´ ဆိုသူမ်ားက သူတို႕ကို `ရခိုင္´လို႕ ေခၚေစခ်င္တဲ့အတြက္ Identity အသစ္
တစ္ခု ဖန္တီးခဲ့သလို၊ `ရခိုင္မြတ္ဆလင္ ´ လို႕ မွတ္တမ္း၀င္ခဲ့သူမ်ားကလည္း သူတို႕ရဲ့ Identity ကို
ကိုယ္တိုင္ သတ္မွတ္ခြင့္ရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ အလြန္ရိုးရွင္းတဲ့ စကားတစ္ခြန္းျဖင့္ က်ေနာ့္ေဆာင္းပါးကို
အဆံုးသတ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ
(၂၈ – ၁၁ -၂၀၁၃)